Mantel der Liefde

Speech – Opening Expositie

Begin dit jaar zat ik met Theo Andriessen van BredaPhoto om de tafel met het idee om meer te doen met het onderwerp Mantelzorg. Geen foto’s aan de muur, maar iets speciaals. Theo zei dat ik dan een stichting moest oprichten en fondsen moest werven. Een ver van mijn bed show. Ik zou dit toch gewoon –net als altijd- in mijn eentje gaan doen? Lekker ironisch…

Mantelzorg is een actueel en zeer urgent thema deze dagen. Ruim vier miljoen volwassenen in Nederland zijn mantelzorger. Een groot deel daarvan zorgt voor een oudere. De laatste jaren zijn de zorgvraag en zorgkosten toegenomen, het aandeel 65 plussers op de totale Nederlandse bevolking stijgt en door de toegenomen levensverwachting zal ook het aantal 80 plussers in de toekomst fors stijgen. Mensen worden meer en meer opgeroepen om bij hulpvragen na te gaan wie in hun eigen netwerk zou willen zorgen. Gelukkig is de bereidheid om voor elkaar te zorgen er ook. Dat blijkt wel uit het feit dat een op de drie volwassenen mantelzorg geeft. Daarnaast zijn er heel veel mensen in Nederland die zichzelf niet als mantelzorger zien, zoals mijn eigen moeder. We hopen dat deze tentoonstelling ervoor zorgt dat ze zich realiseren dat ze Mantelzorger en dat ze weten dat ze niet alleen zijn. Een hart onder de riem, een ode aan de mantelzorger.

Ik schreef een projectplan en in april besloot ik mijn idee openbaar te gooien in een blog: hulp gezocht. Carla van Gaalen, copywriter, grafisch designer en mantelzorger van haar moeder reageerde. Zij liep ook al langer rond om iets met dit thema te doen en wilde graag helpen. Haar eerste idee was om het vooral pas in november 2018 te doen, want het was wel heel kortdag allemaal. Kortdag? Wist ik veel. We hadden toch nog een half jaar? Om fondsen te werven en alles te maken? Ze stelde voor om ruimtelijk ontwerpster Merel van der Linden erbij te halen.

Begin mei zaten we pas voor het eerst met elkaar rond de tafel. Mijn kleine idee werd ineens realiteit. Er kwamen schetsen, een begroting en allerlei wilde plannen. In het kader van “ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan” gingen we ervoor. Toen we eind mei een eerste gesprek hadden bij de Gemeente kwam de eerste boost. Zie je wel, het is écht een goed project. Dankjewel Anne-Rienke Hendrikse, Marianne de Bie en Miriam Haagh voor jullie support.

Ook had ik contact met het ministerie VWS. Secretaris Generaal Erik Gerritsen was enthousiast en er zou contact met me opgenomen worden. Ondertussen tikte de tijd door en begonnen we te twijfelen of november wel zo’n goed idee was. Moesten we het niet uitstellen tot Maart? Had Carla toch gelijk gekregen? Het was juli. Ik stond een te kleine bikini te passen in de Hunkemöller. Heel ongemakkelijk in lelijk tl-licht toen mijn telefoon ging. Het ministerie. Ze wilden ons graag ondersteunen.

Sta je dan, huilend in een te kleine bikini in de Hunkemöller… ik belde Carla en Merel meteen op en we besloten ervoor te gaan. Nu kon het niet anders dan goed komen, we zouden november makkelijk halen. Ik moest toch maar écht een stichting op gaan richten…

Ook hadden we contact met Annemiek Tekstra van Kunstbalie. Zij vertelde me dat je samen met adviseur het impulsgelden traject van de provincie in kon gaan en dat zij dat best wilde zijn! Iets wat onmogelijk leek in onze hoofden werd ineens toch mogelijk. 11 september pitchten we bij het Brabants Kennis Centrum Kunst en Cultuur.

Merel had een ontwerp gemaakt waarin er plek was voor 12 verhalen, vindt daar maar eens mensen voor! Vrij in het begin van dit hele traject zat ik al om de tafel met zorgorganisatie de Riethorst Stromenland die voor me op zoek gingen naar koppels die mee zouden willen doen aan het project. Zij “leverden” 5 waanzinnig mooie verhalen en wilden ons project ook nog eens steunen met een sponsorbankje. Iets waar we ontzettend blij mee zijn.

Natuurlijk moest er ook gefotografeerd en geïnterviewd worden. Samen met Carla sjeesde ik half Brabant door van koppel naar koppel. We interviewden soms meerdere mensen per dag en zaten dan huilend samen in de auto van de intens verdrietige én intens mooie verhalen die we hoorden. Mijn ouders waren natuurlijk een van de koppels, maar we ontmoetten ook een mantelzorgende hond en vier generaties die zich op de toekomst voorbereiden. We ontmoetten Theo en Irene Stikkers, de familie Motter, familie de Vries, Bats, Storm, Knaapen, Overmeer, Tante Jo en Oma Geertje, en Cilia met haar vier kinderen. Ik ben heel erg dankbaar dat ik zo dichtbij mensen mocht komen om hun leven in beeld te brengen. En we zijn diep onder de indruk van ieders verhaal, liefde en aandacht voor elkaar. Zonder de koppels, zonder jullie, was er geen Mantel geweest.

Toen we eind september hoorden dat de provincie ons ondersteunde met een impulsgeld begonnen we ons te beseffen dat de opening zo’n 2 maanden later zou zijn. Gert Paans, van Kunstkasten, de bouwer van dit alles, begon in de eerste week van oktober pas met bouwen. Dat is vijf weken geleden om precies te zijn. Gert, de volgende keer als ik een gek plan in mijn hoofd heb, klop ik eerder bij je aan. Beloofd.

Carla, Merel en ik bleken een ontzettend goed team dat elkaar op allerlei manieren konden ondersteunen. Als fotograaf vaarde ik blind op het ontwerp van Merel. Geen foto’s kunnen zien bij binnenkomst? Alles verstopt? Een puzzel maken van foto’s? Ik vond het doodeng, maar zie hier het resultaat. Je moet elkaar helpen om de beelden te kunnen bekijken, of je nou wil of niet. Mantelzorgers hebben vaak ook geen keus. Carla heeft de verhalen van de koppels ontzettend mooi opgetekend en de grafische laag ontworpen, bij mijn foto’s en het ontwerp van Merel. De interviews zijn gebundeld in een boekje.

Nu ik hier sta kan ik bijna niet geloven dat het gelukt is. Het afgelopen half jaar is een achtbaan vol emoties geweest. De ene dag met goed nieuws, de andere dag met slecht nieuws. Ik ben ontzéttend trots op ons, dat we dit gewoon voor elkaar gebokst hebben. Ik heb nog nooit zo erg geloofd in een project als in dit. En kijk nu eens.

Ik wil in eerste instantie alle koppels bedanken die hebben meegewerkt aan dit project. Dankzij jullie komt mantelzorg tot leven. Dankzij jullie is deze expositie er.

Dankjewel Carla en Merel voor jullie vertouwen in mij en het project. Ik vind het heel bijzonder dat jullie vol mee in dit avontuur zijn gedoken en er van het begin af aan in geloofd hebben. Ik ben echt mega trots op ons.

Dankjewel papa en mama dat jullie in je gekke dochter geloven en altijd vierkant achter me hebben gestaan ook wanneer jullie dachten dat het niet goed zou komen. En dankjewel dat ik mijn volle hoofd bij jullie mocht legen met verhalen waar jullie meestal geen touw aan vast konden knopen.

Dankjulliewel Gert, Mart en Marco dat jullie zo ongelooflijk hard hebben gewerkt om deze bouwwerken in 5 weken tijd neer te zetten.

Dankjulliewel Ministerie VWS, Gemeente Breda, Provincie Noord-Brabant, Kunstbalie, BKKC, De Riethorst Stromenland en Maria Mediatrix dat jullie in ons project geloofden en ons financieel ondersteunen.

Dankjulliewel NS, Yassin, Jeannette, voor de prachtige locatie.

Dankjulliewel Niels, Yonne, Kristel en Damian voor het mede mogelijk maken van het educatieproject.

Dankjewel Herman voor je nuchterheid in tijden van stress, en dankjewel voor het penningmeester willen zijn.

Dankjewel aan IEDEREEN die ik heb bestookt met vragen, die hebben geholpen met het fondsen werven, met motiveren, het vinden van koppels, het opbouwen, beeldbewerking, het uitzoeken van de foto’s en ga zo maar door.

Dankjewel aan mijn vrienden die ik het afgelopen jaar nogal heb verwaarloosd.

En mocht ik iemand vergeten zijn, DANKJEWEL.

 

Update – De Mantel der Liefde

Het is zaterdagochtend, ik drink koffie in mijn tuin in de zon en glimlach. Over een week ga ik op vakantie. Iets wat ik best lastig vind. Ik moet de Mantel der Liefde thuis laten en enkel de noodzakelijke mail beantwoorden. Geen laptop mee, geen camera mee. Alleen een analoge met drie rolletjes. Een fotootje of 90. Loslaten en vertrouwen hebben dat het goed komt. Dat zijn misschien wel de mooiste lessen die ik momenteel leer.

Want wat waren de afgelopen weken hectisch. Begin mei was het dat ik voor het eerst samen zat met Merel en Carla, dat de Mantel der Liefde ineens een team had. Allemaal nieuw. Ben je naast fotograaf ineens projectleider van een project met behoorlijk wat nullen. Het was nogal overweldigend. Er moet een berg geld bij elkaar worden gebracht. Een hele flinke berg. Iemand zei gisteren tegen me: “ach het is eigenlijk net als 1000 euro alleen dan met een paar nullen meer, amper verschil!”

De afgelopen weken hebben in het teken gestaan van heel veel bellen, mailen, afspraken en regeldingen. De expositie moet ontworpen worden, gemaakt worden, er moet pr komen, suppoosten, vergunningen, locaties, een randprogramma, een educatietraject, een opening…en eigenlijk besef ik m nu pas dat ik uberhaupt alle foto’s nog moet gaan maken. Daar draait het uiteindelijk allemaal om. Door het “zakelijke deel” is het creatieve deel naar de achtergrond verdwenen. Na de vakantie ga ik daar verandering in brengen. In augustus wil ik gaan fotograferen.

Nog even terugkomend op het vertrouwen: we hebben enorm veel lijntjes uitgezet de afgelopen weken, maar hoe het altijd gaat met subsidies en fondsen: het duurt eeuwig. Vorige week besloot ik dat het rust zou geven om de boel te verplaatsen naar begin 2018. De rest van het jaar op ons gemak fondsen werven en dan volgend jaar gewoon knallen. Een dag later kreeg ik een telefoontje. Ik stond in een te kleine bikini vloekend in het tl licht van een pashokje in de hunkemoller toen ik gebeld werd. Dat telefoontje zorgde ervoor dat we in een klap over de helft van ons noodzakelijke bedrag kwamen.

Ik heb de bikini maar gekocht. (met tranende ogen en een gigantische glimlach)
Toen besloten we: nu moeten we door. Nu gaan we gewoon alles op alles zetten. Deze weken barsten dan ook van de afspraken. Mijn werk in opdracht is een beetje stiller en al mijn tijd gaat in het project zitten. Waar ik een maand geleden nog als een kip zonder kop het overzicht probeerde te houden, non-stop met het project bezig was, bang was dat het zou mislukken, me om de zoveel uur afvroeg waar ik in hémelsnaam aan begonnen was, op bezoek bij mijn ouders alleen maar als een soort ratelende peuter alle veranderingen en vorderingen eruitgooide, is er nu wat veranderd. 

Er is een soort rust. We zijn er nog niet, maar we gaan er komen. Nee is geen optie. Dat is het nooit geweest. Ik ben dit project begonnen met het idee: dit gaat lukken. Hoe dan ook. Het is té belangrijk. Nederland heeft hier wat aan. Alle partijen waarmee ik om de tafel zit zien dat ook. We slaan een brug tussen cultuur, ouderen(zorg) en educatie. We gaan de beeldvorming van mantelzorgers veranderen. Ik vind t echt waanzinnig om te zien hoe alles loopt. Hoe van het een het ander komt en daar dan weer het volgende van. Hoe rotsvast vertrouwen en enthousiasme deuren opent waarvan ik geen idéé had dat ze uberhaupt open konden. 

“Zo zie je maar Ilse, hoe ver je komt met passie, enthousiasme en een waanzinnig projectplan waar je honderd procent achter staat” zei iemand vorige week tegen me aan de telefoon nadat er weer zo’n onmogelijke deur open ging. Ik vind het mooi, hoe het lijkt te werken. Ik ben ook heel blij dat ik een modus heb gevonden om met al dit om te gaan en om nu vanuit een bepaalde rust ernaar te kunnen kijken. Geen nachten vol piekergedachtes meer, ook al moeten er nog 1000000 dingen geregeld worden voor november: het komt goed. Die laatste 50% van het geld krijgen we ook wel en de rest volgt vanzelf.

Ik ga volgend weekend lekker twee weken naar de zon en kan niet wachten om bij thuiskomst weer vol ervoor te gaan.

Oh, maar eerst nog “even” een stichting oprichten. Past prima in het kader van: “ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan”

ps: www.mantelderliefde.nl staat vanaf nu online!

pps: Als je nou denkt: oh ik ken nog een partij waarmee Ilse zéker moet gaan praten: info@mantelderliefde.nl ! 🙂

Mantel der Liefde – Het hoe, wat en waarom.

Jullie hebben het vast wel langs zien komen: mijn “spam” over het nieuwe fotoproject Mantel der Liefde. Hieronder vertel ik graag meer over het wat en waarom.

In 2016 was het thema van internationale fotofestival BredaPhoto in Breda: ‘YOU’. Het ging over de individualisering van de samenleving, het groeiend beroep op de zelfredzaamheid vanwege de terugtrekkende overheid. BredaPhoto vroeg mij om een van de participatieprojecten te begeleiden: het ouderenproject. Samen met de bewoners van seniorenresidentie Het Ruitersbos en verpleegtehuis de Leystroom in Breda bracht ik het thema van het festival in beeld.

 Deze expositie is het meest dankbare project dat ik tot nu toe heb mogen doen. Ik liet zelf ook een traan toen een man in een rolstoel mijn hand pakte en niet meer dan ‘dankjewel, dankjewel, dankjewel’ kon uitbrengen.

Mantelzorg is een actueel en urgent thema. Tegelijkertijd is mantelzorg een containerbegrip geworden. Tijdens het werken met de ouderen en het praten met hun mantelzorgers ging ik steeds meer nadenken over het begrip. Wanneer ben je nou eigenlijk een mantelzorger? Ben je er een wanneer je fulltime voor je partner zorgt met wie je thuis woont? Ben je een mantelzorger als je de was doet voor je moeder die in een verzorgingstehuis woont? Ben je een mantelzorger als je een keer per week een kopje koffie drinkt bij je eenzame buurman?

Volgens de richtlijnen zijn mantelzorgers mensen die onbetaald zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende ouder, kind of ander familielid, vriend of buur. Dat is nogal een grote groep in de samenleving. Een op de drie Nederlanders mag zich dan ook op basis van deze definitie een mantelzorger noemen. Mantelzorger is een benaming die een lading geeft aan iets wat ooit vanzelfsprekend was. Je zorgt immers voor je naasten niet waar?

Door de terugtrekkende overheid is het begrip booming. Er ontstaat een neiging om de nadruk op ‘zorg’ te leggen en dat is iets waar ik moeite mee heb. Mantelzorgen is zoveel meer dan het zorgen voor iemand. Het is iets dat voortkomt uit liefde voor dierbaren. Op de professionele zorg wordt bezuinigd en mantelzorgers mogen de schade beperken. Dat is de gedachte die nu voornamelijk heerst. We leven in een samenleving waar de groep ouderen groter wordt. Sterker nog, ouder worden lijkt een probleem te worden.

Woorden als ‘vergrijzing’ en ‘ouderenzorg’ verschijnen bijna dagelijks in de media. Ouderen worden een doelgroep. Ze worden niet meer gezien als individu maar enkel als een groter wordend probleem. De manier waarop er naar ouderen gekeken wordt, is vaak negatief. Ouder worden betekent meer zorg, maar is dit niet gewoon een onderdeel van ons leven?

Mijn vader heeft laatst een nieuwe heup gekregen. Daarnaast mist hij sinds elf jaar een arm. Het revalideren was hierdoor extra lastig. Ik hielp hem bij het verschonen van zijn wond, wassen en zette zijn trombose spuiten. Wanneer mijn moeder geen tijd heeft, zorg ik dat ik voor hem kan koken of hem kan helpen met simpele handelingen die voor hem ingewikkelder zijn vanwege zijn handicap.

DE MANTEL DER LIEFDE

Ik zal verschillende vormen van mantelzorg gaan fotograferen om zo de huidige, vaak negatieve, beeldvorming van het onderwerp op een nieuwe beeldende, manier te belichten. De Mantel der Liefde wordt een expositie voor en over mantelzorgers en ouderen in Nederland. Bij de expositie hoort een educatieprogramma.

Doel

Het doel is om meer verbeelding en gelaagdheid te geven aan het begrip ‘mantelzorger’ en ‘ouderen’. Het heeft zoveel meer kanten dan nu voornamelijk naar voren komt in de media.

• Deze nieuwe beelden en andere benaderingen dragen bij aan de waardering van de mantelzorgers en versterken hun positie in het zorgdebat.

• Jongeren zien hoe normaal het is om voor een geliefde te zorgen. Dat het geen ‘moeten’ is en dat je er zelf ook veel uit kunt halen.

• De expositie gaat op een verbeeldende manier aandacht genereren voor ouderen en mantelzorgers in Nederland.

• Met de expositie willen we mantelzorgers een hart onder de riem steken.

• We willen de mantelzorgers bereiken die zich helemaal niet bewust zijn dat ze mantelzorger zijn.

De Expositie

De expositie is ontworpen door Merel van der Linden en heeft een interactief karakter. In de tentoonstelling willen we bezoekers in de positie van een mantelzorger brengen. De bezoeker zal samen met een ander iets moeten doen om de foto’s te kunnen bekijken: aan een wiel draaien, een lade openen of blokken stapelen en verplaatsen om een puzzel op te lossen.

Het lijkt allemaal makkelijk, toch is dat niet zo. Het maakt duidelijk dat je elkaar nodig hebt, zelfs voor de simpelste dingen in het leven. De interviews met de mantelzorgers en ouderen komen terug in de expositie. Door beeld en verhaal te combineren wordt de beleving van de tentoonstelling versterkt. Behalve een unieke beleving van de verhalen en de fotografie wordt de tentoonstelling ook een ontmoetingsplaats tijdens evenementen en een plek voor lezingen en educatie projecten.

De expositie zal op de dag van de Mantelzorg in November openen. Hoogstwaarschijnlijk op het station in Breda. Hierna is het de bedoeling om door het land te gaan reizen.

Educatieve Functie

 De expositie heeft een educatieve functie. Deze kan op verzoek nader worden ingevuld met bijvoorbeeld een rondleiding of een (informele) lezing toegespitst op een doelgroep. Voor scholieren van het basis- en voortgezet onderwijs wordt een programma opgezet. Doordat de expositie in de openbare ruimte is opgesteld, zijn alle activiteiten tegelijk zichtbaar voor een breder publiek.

Alle hulp is welkom

Het begon dus allemaal als een klein ideetje in mijn hoofd en is inmiddels ontwikkeld tot een waanzinnig mooi project. Samen met copywriter Carla van Gaalen en ruimtelijk ontwerpster Merel van der Linden werk ik kei hard om deze expositie tot een succes te maken. Het is het grootste en spannendste wat ik ooit heb gedaan. Ik ben op een hele belangrijke missie.

De Gemeente Breda is al ontzettend enthousiast en gaat meehelpen dit te realiseren. Daarnaast zijn we nog op zoek naar andere partners die kunnen helpen bij de communicatie, financiering en PR! We hebben verschillende mogelijkheden als tegenprestatie.

Ook zoek ik nog bijzondere verhalen van mantelzorgers en ouderen. Ken jij een jongere die boodschappen doet voor zijn buurman of buurman? Heb je een vriendin die voor haar moeder zorgt? Ik wil de meest uiteenlopende vormen van mantelzorg in beeld brengen.

Het hele projectplan lezen? Mail naar info@mantelderliefde.nl

 

Update Mantel der Liefde

Het is alweer een maand geleden dat ik voorzichtig in een eerste blog mijn plannen voor de Mantel der Liefde deelde. Doodeng vond ik dat. Wat ik toen nog niet wist is dat ik vanaf dat moment een paar zeven mijls laarzen aangeboden kreeg om gigantische stappen in te zetten. 

Die symbolische laarzen kreeg ik aan na mijn eerste afspraak met Merel en Carla op 4 mei. Nu ik dit typ besef ik me dat dat pas een week of drie geleden is. Voor mijn gevoel zijn we al maanden samen aan het werk. Het projectplan werd door Carla in een uiterst professioneel grafisch jasje gegoten en Merel stortte zich samen met mij vol overgave op de begroting, die, spannend als het is, binnen no time vrij “groot” werd. Ook bedacht ze een waanzinnig ontwerp voor de expo.

Er waren afspraken, mailtjes, ideeen. Duizend telefoontjes, e-mailtjes, en gesprekken. Dag en nacht ben ik voor mijn gevoel bezig met dit project. Daarnaast loopt mijn inbox ook nog vol met “gewoon” werk in opdracht. Soms best een heftige combinatie merk ik. Er zijn dagen dat ik drie gesprekken heb voor de Mantel der Liefde en dat mijn hoofd vervolgens ZO vol zit met informatie dat ik het bijna niet meer kan verwerken. Dan lig ik ‘s avonds in mijn bed en denk ik echt: waar BEN ik mee bezig.

Ik leer elke dag ontzettend veel, leer prachtige mensen kennen en besef me steeds meer hoe belangrijk het is wat we hier met zijn allen aan het neerzetten zijn. Er komen best wat emoties bij kijken. Daarbij kent iedereen die ik wel een mantelzorger of is er zelf een. Het is overal. Het wordt tijd dat het bespreekbaar gemaakt gaat worden. Daar gaan we wat aan doen. 

We slaan een brug tussen cultuur, (ouderen)zorg en onderwijs. We zorgen voor verbindingen tussen al deze richtingen. Ik kan echt niet wachten tot het november is en het er allemaal staat. Maar voor nu gaan we eerst verder met fondsaanvragen en het zoeken naar sponsoren en impulsgelden.

Ondertussen bekijken we locaties, ontdekken we dat er heel veel meer bij komt kijken dan we dachten (wist je dat je een gecertificeerde electricien moet inhuren wanneer je locatie geen licht heeft om dat aan te leggen ivm brandveiligheid? Of dat je suppoosten nodig hebt die de expositie in de gaten houden? Je kan er moeilijk maandenlang zelf bij gaan staan. En hoe doe je dat als je workshops aanbiedt? Wie betaald dan je uren? Enne, vervoer van de expositie? Reken maar eens uit wat een busje huren, het sjouwen en in elkaar zetten en benzine kost!) 

Het is een grote achtbaan waarin ik zit en ik vind het te gék. Dat vooral. Er zijn zoveel mensen die meedenken en willen helpen! De eerste goed nieuws berichten kregen we deze week al. Drie weken nadat we met zijn 3en onze schouders eronder zetten. Het is ongelooflijk. Het is prachtig. Het is hartstikke eng, spannend, vermoeiend, waanzinnig, nog spannender, onzeker, dankbaar en zo nog driehonderd dingen meer. Mijn hoofd gaat letterlijk alle kanten op maar het is het dubbel en dwars waard!

Benieuwd naar het projectplan? Mail: info@mantelderliefde.nl 

 

 

Mantel der Liefde – Vorderingen

Wow. Wat is er veel gebeurd nadat ik het “Mantel der Liefde” in de openbaarheid heb gegooid. Wat een lieve en mooie reacties heb ik gekregen! De afgelopen week had ik een aantal bijzondere afspraken, beantwoordde ik heel veel mail en belde ik me schor. 

Ik kan jullie met trots vertellen dat ik niet meer “alleen” ben in dit project. Gisteren zat ik om de tafel met ruimtelijk ontwerper Merel van der Linden en journalist, communicatiespecialist én grafisch ontwerpster Carla van Gaalen. Met zijn drieën zullen we kei hard gaan werken om de Mantel der Liefde tot een succes te maken.

Op dit moment zit ik in een stapel paperassen achter mijn computer. Begrotingen, projectplannen en fondsaanvragen hebben prioriteit. Merel is ondertussen een eerste concept aan het maken voor de vorm van de expositie. Hoe spannend is dat?

Daarnaast ben ik mega blij met de hulp van Sanne Vroom en Stichting Timu Kota die ervoor hebben gezorgd dat ik geen stichting op hoef te richten (kostbaar!) En alles af weten van begrotingen en fondsen! 

Ondertussen zoek ik naar openbare ruimte om te exposeren (de eerste afspraken staan gepland!), maar zoek ik vooral naar bedrijven en zorginstellingen die dit project een warm hart zouden willen toedragen door middel van sponsoring. Hier kan een vorm van reclame of het maken van beeld (door mij) als vanzelfsprekend tegenover staan. 

Zin om te helpen? Mee te denken? Te sponsoren? mail naar info@ilsewolf.nl !

Mantel der liefde

Al een tijdje ben ik heel hard aan het werk om een project van de grond te krijgen dat me aan het hart gaat. Al een tijdje lig ik ‘s nachts naar het plafond te staren en denk ik: waar ben ik aan begonnen? Al een tijdje word ik mega enthousiast als ik denk aan hoe ontzettend tof het kan worden. Al een tijdje durfde ik het niet te delen want “stel je voor dat het niet lukt?”

Gisterenavond dacht ik ineens: Ilse, je bent bezig met iets moois. Ook als mislukt het, dan is het nog steeds mooi. Deel het met de wereld. Je hoeft het niet ALTIJD allemaal alleen te doen. Er zijn vast mensen die mee willen helpen. 

Ik val maar meteen met de deur in huis: ik wil op de dag van de mantelzorger een grote foto en film expositie over mantelzorg en ouderen openen. Ik wil mantelzorgers op een positievere manier onder de aandacht brengen. Ik wil een interactieve expositie die in de openbare ruimte kan staan zodat het een groot publiek bereikt. 

Het begon allemaal na afloop van het ouderenproject wat ik deed voor BredaPhoto (www.bredaphoto.nl) Er kwam veel respons op het mantelzorgproject en er was ontroering. 

Mantelzorg is een actueel en urgent thema. Tegelijkertijd is mantelzorg een containerbegrip geworden. Tijdens het werken met de ouderen en het praten met hun mantelzorgers ging ik steeds meer nadenken over het begrip. Wanneer ben je nou eigenlijk een mantelzorger? Ben je er een wanneer je fulltime voor je partner zorgt waarmee je thuis woont? Ben je een mantelzorger als je de was doet voor je moeder die in een verzorgingstehuis zit? Ben je een mantelzorger als je een keer per week een kopje koffie drinkt bij je eenzame buurman? 

Volgens de richtlijnen zijn mantelzorgers mensen die onbetaald zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende ouder, kind of ander familielid, vriend of buur. Dat is nogal een grote groep in de samenleving. Een op de drie Nederlands mag zich dan ook op basis van deze definitie een mantelzorger noemen.  Dit maakt van mijzelf ook een mantelzorger. Mijn vader heeft laatst een nieuwe heup gekregen. Daarnaast mist hij een arm. Het revalideren was hierdoor extra lastig. Ik hielp hem bij het verschonen van zijn wond, wassen en zette zijn trombose spuiten.

Mantelzorger is een benaming die een lading geeft aan iets wat ooit vanzelfsprekend was. Je zorgt immers voor je naasten niet waar? Door de terugtrekkende zorg is het begrip “booming”. Er ontstaat een neiging om de nadruk op “zorg” te leggen en dat is iets waar ik moeite mee heb. Mantelzorgen is zoveel meer dan het zorgen voor iemand. Het is iets dat voortkomt uit liefde voor dierbaren. De overheid maakte dankbaar gebruik van dit begrip. Op de professionele zorg wordt bezuinigd en mantelzorgers mogen de schade beperken. 

Dat dus. 

Ik ging naar BredaPhoto toe met het idee om een grote expositie op te zetten onder de naam “Mantel der liefde“.  Er werd meteen meegedacht. Vervolgens vroeg ik aan Niels de Beer, (www.nielsdebeer.com) of hij mee wilde helpen. Daarna ontwikkelden zich in no time allemaal plannen. Plannen die ik nooit had kunnen bedenken. Samenwerkingen, ideeën, opties. Ik werd steeds enthousiaster. 

Wat begon als een wens, een droom, een impulsief iets, is ineens iets groots aan het worden. Mijn motto “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan” (Pippi Langkous), komt weer eens volledig tot zijn recht. Ineens zit ik om de tafel met grote bedrijven en instellingen te praten over “mijn” project.  Ineens moet ik een begroting maken met bedragen die me duizelen. Ineens moet ik een stichting oprichten. Ineens moet ik fondsen aanvragen. Ineens moet ik projectplannen schrijven. Ineens wil er een tv zender aandacht aan besteden. Ineens moet ik zovéél. 

“Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.” Ik blijf het gewoon tegen mezelf zeggen.
Want het gaat gewoon lukken. Het moet gewoon lukken. Op de dag van de Mantelzorger op 10 november 2017 wil ik met een grote expositie over dit onderwerp alle mantelzorgers in Nederland een hart onder de riem steken. 

Het is heel spannend om dit nu zo online te gooien. Nu is het écht. Ben jij of ken jij een instelling die een samenwerking wel ziet zitten? Openbare ruimtes die de expositie zouden willen plaatsen (het is de bedoeling dat hij minimaal een jaar gaat reizen en ook een educatieve functie krijgt)? Weet je een fonds dat ik echt móet aanschrijven? Ken je een bedrijf dat een (kleine) investering in het project zou willen doen? Heb je een ingang bij een krant? Een tv programma? Weet je een oudere en een mantelzorger die ik echt zou moeten fotograferen? Ben je een kei in begrotingen maken en kun je me daarin adviseren?  Als zzp-er ben ik gewend om alles alleen te doen, maar op dit moment kan ik alle hulp gebruiken!

 

Mailen mag: info@ilsewolf.nl

Schrijven om te onthouden – Opening expositie Leystroom

Wat. Een. Week.

Na maanden bezig te zijn geweest met het ouderenproject voor BredaPhoto was het afgelopen week de week van de openingen.

In april en mei scharrelde ik samen met mijn camera regelmatig rond in verzorgingstehuis de Leystroom in Breda. Het thema hier was “zelfredzaamheid”. Wat kan een oudere nog zelf? En wat kan een dementerende oudere nog zelf? Van zelf je veters strikken tot een sigaretje opsteken. De kleine dingen waren enorme uitdagingen.  Zo afhankelijk zijn, zo blij kunnen zijn met iets kleins. Het maakte dat er tranen over mijn wangen liepen toen ik naar huis fietste, de eerste keer.

Samen met Cora van Peer, de vrijwilligster vanuit BredaPhoto en Amy van de Leystroom, zochten we naar dingen die de ouderen nog konden. Zelf mochten ze ook een foto maken. Dit resulteerde in het feit dat ik zelf met enige regelmaat terug te vinden ben in de huidige expositie. (haha!) Ik wilde de uiteindelijk expositie een beetje huiskamer-achtig maken. Sfeervol. Naar aanleiding van alle fotolijstjes die ik tegenkwam in de kamers van de ouderen.

Ik besloot mijn foto’s op verschillende formaten te laten drukken en de foto’s die de ouderen hadden gemaakt in te lijsten. Samen vormen zij nu een collage aan de muur.

schermafbeelding-2016-09-26-om-11-40-21

Afgelopen donderdag was het dan eindelijk zover. De feestelijke opening. Alle oudjes hadden we verzameld in de eetzaal. Een voor een kwamen ze binnenschuifelen.

“Goeiemiddag mevrouw X, weet u nog wie ik ben?”.
– Al sla je me dood kind
“Ik ben de fotograaf! Weet je nog?”
– Och ja, leuk!

“Dag meneer! Hoe gaat het met u?”
– Wie ben jij? Wa ziede gij dr uit!
” Ik ben Ilse, de fotograaf, we hebben samen de foto’s gemaakt, weet u nog?”
– Nee.

bp-122

Ik glimlachte. De ene oudere is de andere niet. Dat bleek maar weer. Maar allemaal hadden ze het naar hun zijn. Ruud, de directeur van de Leystroom hield eerst een praatje. Daarna was het woord aan Geert van Eyck, curator van BredaPhoto. Als laatste mocht ik vertellen over mijn avonturen met de ouderen. Terwijl ik aan het praten was begon een van de ouderen, die we met bed en al naar binnen hadden gereden, te zingen: Jalalalalaaa! Lalalalaaa! Ik denk dat ze het naar haar zin had.

Samen met een mevrouw zou ik de expositie gaan openen. Ze moest met een schaar een stuk papier doorknippen dat voor de ingang gespannen was. “Gaat u met me mee mevrouw?” vroeg ik. “Ja, maar dat kan ik toch helemaal niet!” zei ze. “Tuurlijk wel” zei ik, “u zei ook dat u geen accordeon kon spelen, maar toch fotografeerde ik u al spelend op de accordeon!” Ze moest giechelen. Niet veel later knipte ze vol overgave het papier door. De expositie was geopend!

bp-120

Wat volgde waren heel veel bijzondere reacties. De ouderen herkenden zichzelf op de foto’s. Sommigen herinnerden zich ineens weer dat hij gemaakt was, anderen niet. Een van de bewoners was zo enthousiast dat hij maar bleef wijzen en lachen. Hij vond het fantastisch en ik daardoor ook..

bp-121
Een van de bewoonsters had hetzelfde bloesje aan als op de foto en moest daar erg om grinniken. Ze vond alleen de foto met de camera voor haar gezicht heel lelijk. Wat was dat voor ding voor haar hoofd?! Een andere bewoner kwam naar me toe in zijn rolstoel. “Ik heb toch een vraag aan jou” zei hij. “Vertel!” zei ik. “Ja, hoe kan het nou dat die beelden zo stil staan?”
Toen heb ik maar even uitgelegd dat het geen televisies aan de muur waren. Ondertussen was er een mevrouw naar me toe komen wandelen met wie ik die middag een ijsje was wezen eten. “Wat vindt u ervan?” vroeg ik. “Nou”, zei de mevrouw terwijl ze verdrietig keek. “Ik sta er helemaal niet op!”

De arme mevrouw deed twee jaar geleden wel mee, en dacht dat ze er nu ook wel weer bij zou hangen. Gelukkig vond ze het verder wel mooi. Het meest bijzondere en emotionele moment was denk ik toch toen de familie binnenkwam van een mevrouw die drie weken voor de opening was overleden. Een mevrouw die veel indruk op mij had achtergelaten met haar vrolijkheid en gekletst. Vlak nadat ik haar fotografeerde is ze heel hard achteruit gegaan. Het was heel erg bijzonder om haar laatste gezonde dagen te hebben mogen fotograferen.

 

bp-123

Foto’s: Ron Magielse
Voor nog een klein stukje (emotioneel) bewegend beeld van de opening: https://www.facebook.com/bredaphoto/videos/1469719149721761/

De ondergaande zon / projectpapa

Ik zit met papa aan de keukentafel. We drinken wijn.
Hij vertelt dat hij nooit echt zo begreep wat ik zag. De dingen die ik zag.
Hoe ik zoveel simpele dingen mooi vond. Zoals de maan of de bomen.

Hij vertelde dat hij in de kuip zat. De zon ging onder en de lucht kleurde alle
kleuren rood en oranje. Hij vond het mooi. Hij besefte ineens dat hij het zag
en het mooi vond. En dacht: goh, dit ziet Ilse dus.

 

Op de eerste rij

Ik krijg wel eens de vraag of ik Project Papa snel ga uitbrengen
Of dat ik wacht
Totdat er geen papa meer is

Ik had daar nooit zo een antwoord op
Deed een beetje vaag
“Ik zie het wel”

Eigenlijk ben ik bang. Ik ben als de dood voor de dood.
De dood van papa dan.
Verder niet. Want papa was ooit bijna dood.
En dat wil ik nooit meer meemaken.

Ik werd overvallen door die angst.
Iemand vroeg me: “Wil je dat je vader trots op de eerste rij zit tijdens de boekpresentatie?”
Ik stelde me voor hoe dat zou zijn. En glimlachte.
” JA. Dat wil ik.”
Nou, zei ze. “Dan heb je je antwoord.”

Dus ik schraapte mijn moed bij elkaar en dronk wijn
Met papa
En toen zei ik het.
Zomaar hardop. Tegen hem.

“Pap, ik ben bang dat je dood gaat”

“Tsja” zei hij. “Ik kan over twee dagen dood zijn. En jij ook.”
“Ik weet dat ik af en toe wel zeg dat het van mij niet meer hoeft”
“Maar ik kan ook nog gewoon 85 worden”

“Ja”, zei ik. “Dat weet ik. Maar je bent gewoon wat gammel. En ik bang.
Met je maag enzo. En al die onderzoeken.
En ik wil zo graag dat je op de eerste rij trots zit te zijn dan.”

“Dat zal ik doen” zei hij doen. Dat beloof ik. “Of hier, of daarboven”.
Hij wees naar de hemel en nam nog een slok wijn.

 

 

ProjectPapa

ProjectPapa

Misschien heb je er al wat van voorbij zien komen. Op twitter of facebook. Of in mijn nieuwsbrief. Project Papa. Een nieuw fotoproject waar ik al een hele tijd mee in mijn hoofd zit. Een project waar ik ongemerkt tijdens mijn academiejaren in Antwerpen en Breda al aan heb gewerkt. Sterker nog, het allereerste beeld dat ik maakte voor de academie in Antwerpen ging over papa. Ik was 17 en bloednerveus. We hadden er 3 maanden de tijd voor. Na 2 weken “leverde” ik het werk met bijbehorend procesboekje van 3 pagina’s in als een braaf  VWO meisje. Bleek dat ik er nog weken aan verder moest werken. Oh wat voelde ik me toen dom en jong.

Het thema was mooi/lelijk. Ik fotografeerde papa omdat hij niet meer voldeed aan de standaard, aan de norm. Qua uiterlijk. Omdat hij een arm minder had. Maar in mijn ogen maakte hem dat eigenlijk alleen maar mooier.

SONY DSC

Later begon ik beeld te maken bij mijn eigen gevoelens. Verdriet dat ik nog had over zijn ziek zijn. Over het missen van zijn arm. Over de weken van spanning en intense angst die we beleefden op de intensive care. Ik probeerde mijn gevoelens om te zetten in beeld. Momenten die ik had onthouden opnieuw te vangen. Hoe naakt en eenzaam ik me voelde toen mijn broer me midden in de nacht kwam vertellen dat papa dood zou gaan. 18 was ik, toen ik deze foto maakte. 4 jaar na het ziekenhuis gedoe. Het maken van de beelden heeft er mede voor gezorgd dat ik het een plekje kon geven.

SONY DSC

Het was ook de eerste keer dat ik beelden begon te combineren. Foto’s samenbracht om te kijken of het werkte. Een techniek die ik op het eiland uiteindelijk heel erg veel heb gebruikt om te ontdekken of een foto in een boek zou werken of niet. Ik merkte dat ik er nooit echt klaar mee was. Met het onderwerp “thuis”, met het onderwerp “papa”. Het bleef iets wat telkens maar terugkwam en ook vaak op hele nieuwe manieren. Ik maakte beelden, heel veel beelden. Het meeste vond ik heel erg slecht. Sommige beelden bekijken ik nog af en toe. Ik werkte veel minder documentair in die tijd. Meer poëtisch, iets wat gelukkig nog wel steeds terug komt in mijn werk.

bewerkt35

Tijdens mijn studie in Antwerpen ging ik ook voor de eerste keer thuis fotograferen. Iets wat ik moeilijk vond. Ik kende de omgeving en de mensen natuurlijk. Ik wist niet zo goed hoe ik er mee om moest gaan. Een van mijn eerste pogingen was papa en mama fotograferen tijdens het eten. Een foto waar ik nu heel erg om moet lachen. Je zal maar door je dochter gefotografeerd worden tijdens het eten! Het was allesbehalve charmant. En ook niet echt bruikbaar. Haha!

SONY DSC

In mijn eerste jaar Breda ging ik het nog eens proberen. Ik was al iets blijer met de gemaakte beelden en kreeg goede beoordelingen maar toch zat iets me niet lekker. Het was niet precies hoe ik het wilde. Ik moest dichterbij komen. Het waren de te bekende plaatjes voor me. Eigenlijk ben ik me daarna vooral gaan storten op andere projecten en is het een beetje op de achtergrond geraakt.

SONY DSC

Toch ging ik in de derde van de academie nog een keer met de “ziekte” van papa aan de slag. Dit keer op een hele andere manier. Ik ging met bonzend hart en trillende benen met mijn verhaal naar de intensive care in Breda. Of ik nieuwe herinneringen mocht kweken. Het liefst was ik heel hard weggerend die eerste keer. Ik kreeg het bloedheet, benauwd en alleen al de geur van het ziekenhuis maakte me misselijk. Toch kreeg ik het voor elkaar. Draaide ik nachtdiensten mee en fotografeerde ik mezelf elk uur. Om te kijken wat het met me deed. Ik kweekte inderdaad nieuwe beelden in mijn hoofd, en er was weer een stukje afgesloten.

DSC02506

DSC01486

Eigenlijk is dit echt de laatste keer dat ik iets met het onderwerp deed, maar nooit ging het uit mijn hoofd. Nu, een dik half jaar nadat Weather Permitting officieel is uitgekomen begon het weer te kriebelen. Ik wilde weer een project doen en eigenlijk wist ik al wat ik wilde doen. Het moest over papa gaan. Maar nu echt. Gewoon goed. En met alles wat ik de laatste jaren geprobeerd heb als basis.

Vroeger op de basisschool vroegen kinderen of mijn opa me op kwam halen van school. Het was papa. Pissig dat ik was. Stampvoetend liep ik dan naar huis. Hij was mijn PAPA. En wat voor een. Ook al verschilden we als dag en nacht en was het regelmatig bonje. Hij was mijn papa, en niemand kwam aan mijn papa. Het besef dat hij misschien nooit mijn kinderen zou zien, of me zou zien trouwen was er ook al vroeg. Hij was nou eenmaal een oudere papa. Hij was bijna 50 toen hij me kreeg. Dat was een feit. Als kind vond ik dat vaak heel stom. Nu besef ik me pas hoe gek het is dat ik daar zo mee bezig was. Zo jong vooral. Nu ik realistischer kijk hoeft het helemaal niet zo te zijn natuurlijk. (Wie heeft er nog een leuke kerel in de aanbieding?)

Daar gaat dit project dan ook wel een beetje over. Over die jaren voordat ik er was. De jaren dat hij bij de marechaussee zat en stiekem de klok van het paleis een uur terug zette ‘s nachts. Of dat hij op het bordes poepte van Soestdijk. Een verhaal wat hij altijd zo smeuïg kan vertellen.Of dat hij spijbelde van de middelbare school en dan hele dagen aan het tafeltennissen was bij een vriend. Een vriend die ik met wat hulp inmiddels ook heb gevonden. En die we hopelijk binnenkort gaan ontmoeten.

Toen MH17 was neergestort zei ik dat het me zo afschuwelijk onmenselijk leek om stukjes mens van de grond af te schrapen. Papa vertelde dat hij dat ook wel eens had moeten doen toen hij op zestienhoven werkte. Hij vertelde het alsof het ging over een boterham met pindakaas. Hij, de nuchtere Rotterdammert en ik, zijn dochter, de gevoelige fotografe. Hij gehard door het leven, ik nog aan het begin.

Dag en nacht dus, wij. Maar toch lijken we ook op elkaar. En hoop ik dat we elkaar nog beter kunnen gaan begrijpen als we naar alle plekken gaan waar hij herinneringen heeft liggen. Een reisje door Nederland gaat het worden. Vol met verhalen en natuurlijk beelden. Het universele onderwerp is dan ook wel vaderliefde. Maar misschien gaat het ergens ook wel over afscheid en ouder worden. En over het leven met een handicap en de bewondering die ik heb voor zijn doorzettingsvermogen. Over een vader-dochter relatie. Over de goede oude tijd. En de stomme oude tijd.

De eerste beelden heb ik in Frankrijk gemaakt, zo’n beetje zijn lievelingsplek in de wereld. En nog steeds vind ik het moeilijk om de beelden op waarde te schatten, juist omdat ik de omgeving zo goed ken. Maar toch weet ik en voel ik dat ik het nu wel kan. Dat dit het moment is voor project papa.

SONY DSC

De eerste beelden zijn te vinden op www.ilsewolf.nl/projectpapa