Jullie hebben het vast wel langs zien komen: mijn “spam” over het nieuwe fotoproject Mantel der Liefde. Hieronder vertel ik graag meer over het wat en waarom.
In 2016 was het thema van internationale fotofestival BredaPhoto in Breda: ‘YOU’. Het ging over de individualisering van de samenleving, het groeiend beroep op de zelfredzaamheid vanwege de terugtrekkende overheid. BredaPhoto vroeg mij om een van de participatieprojecten te begeleiden: het ouderenproject. Samen met de bewoners van seniorenresidentie Het Ruitersbos en verpleegtehuis de Leystroom in Breda bracht ik het thema van het festival in beeld.
Deze expositie is het meest dankbare project dat ik tot nu toe heb mogen doen. Ik liet zelf ook een traan toen een man in een rolstoel mijn hand pakte en niet meer dan ‘dankjewel, dankjewel, dankjewel’ kon uitbrengen.
Mantelzorg is een actueel en urgent thema. Tegelijkertijd is mantelzorg een containerbegrip geworden. Tijdens het werken met de ouderen en het praten met hun mantelzorgers ging ik steeds meer nadenken over het begrip. Wanneer ben je nou eigenlijk een mantelzorger? Ben je er een wanneer je fulltime voor je partner zorgt met wie je thuis woont? Ben je een mantelzorger als je de was doet voor je moeder die in een verzorgingstehuis woont? Ben je een mantelzorger als je een keer per week een kopje koffie drinkt bij je eenzame buurman?
Volgens de richtlijnen zijn mantelzorgers mensen die onbetaald zorgen voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende ouder, kind of ander familielid, vriend of buur. Dat is nogal een grote groep in de samenleving. Een op de drie Nederlanders mag zich dan ook op basis van deze definitie een mantelzorger noemen. Mantelzorger is een benaming die een lading geeft aan iets wat ooit vanzelfsprekend was. Je zorgt immers voor je naasten niet waar?
Door de terugtrekkende overheid is het begrip booming. Er ontstaat een neiging om de nadruk op ‘zorg’ te leggen en dat is iets waar ik moeite mee heb. Mantelzorgen is zoveel meer dan het zorgen voor iemand. Het is iets dat voortkomt uit liefde voor dierbaren. Op de professionele zorg wordt bezuinigd en mantelzorgers mogen de schade beperken. Dat is de gedachte die nu voornamelijk heerst. We leven in een samenleving waar de groep ouderen groter wordt. Sterker nog, ouder worden lijkt een probleem te worden.
Woorden als ‘vergrijzing’ en ‘ouderenzorg’ verschijnen bijna dagelijks in de media. Ouderen worden een doelgroep. Ze worden niet meer gezien als individu maar enkel als een groter wordend probleem. De manier waarop er naar ouderen gekeken wordt, is vaak negatief. Ouder worden betekent meer zorg, maar is dit niet gewoon een onderdeel van ons leven?
Mijn vader heeft laatst een nieuwe heup gekregen. Daarnaast mist hij sinds elf jaar een arm. Het revalideren was hierdoor extra lastig. Ik hielp hem bij het verschonen van zijn wond, wassen en zette zijn trombose spuiten. Wanneer mijn moeder geen tijd heeft, zorg ik dat ik voor hem kan koken of hem kan helpen met simpele handelingen die voor hem ingewikkelder zijn vanwege zijn handicap.
DE MANTEL DER LIEFDE
Ik zal verschillende vormen van mantelzorg gaan fotograferen om zo de huidige, vaak negatieve, beeldvorming van het onderwerp op een nieuwe beeldende, manier te belichten. De Mantel der Liefde wordt een expositie voor en over mantelzorgers en ouderen in Nederland. Bij de expositie hoort een educatieprogramma.
Doel
Het doel is om meer verbeelding en gelaagdheid te geven aan het begrip ‘mantelzorger’ en ‘ouderen’. Het heeft zoveel meer kanten dan nu voornamelijk naar voren komt in de media.
• Deze nieuwe beelden en andere benaderingen dragen bij aan de waardering van de mantelzorgers en versterken hun positie in het zorgdebat.
• Jongeren zien hoe normaal het is om voor een geliefde te zorgen. Dat het geen ‘moeten’ is en dat je er zelf ook veel uit kunt halen.
• De expositie gaat op een verbeeldende manier aandacht genereren voor ouderen en mantelzorgers in Nederland.
• Met de expositie willen we mantelzorgers een hart onder de riem steken.
• We willen de mantelzorgers bereiken die zich helemaal niet bewust zijn dat ze mantelzorger zijn.
De Expositie
De expositie is ontworpen door Merel van der Linden en heeft een interactief karakter. In de tentoonstelling willen we bezoekers in de positie van een mantelzorger brengen. De bezoeker zal samen met een ander iets moeten doen om de foto’s te kunnen bekijken: aan een wiel draaien, een lade openen of blokken stapelen en verplaatsen om een puzzel op te lossen.
Het lijkt allemaal makkelijk, toch is dat niet zo. Het maakt duidelijk dat je elkaar nodig hebt, zelfs voor de simpelste dingen in het leven. De interviews met de mantelzorgers en ouderen komen terug in de expositie. Door beeld en verhaal te combineren wordt de beleving van de tentoonstelling versterkt. Behalve een unieke beleving van de verhalen en de fotografie wordt de tentoonstelling ook een ontmoetingsplaats tijdens evenementen en een plek voor lezingen en educatie projecten.
De expositie zal op de dag van de Mantelzorg in November openen. Hoogstwaarschijnlijk op het station in Breda. Hierna is het de bedoeling om door het land te gaan reizen.
Educatieve Functie
De expositie heeft een educatieve functie. Deze kan op verzoek nader worden ingevuld met bijvoorbeeld een rondleiding of een (informele) lezing toegespitst op een doelgroep. Voor scholieren van het basis- en voortgezet onderwijs wordt een programma opgezet. Doordat de expositie in de openbare ruimte is opgesteld, zijn alle activiteiten tegelijk zichtbaar voor een breder publiek.
Alle hulp is welkom
Het begon dus allemaal als een klein ideetje in mijn hoofd en is inmiddels ontwikkeld tot een waanzinnig mooi project. Samen met copywriter Carla van Gaalen en ruimtelijk ontwerpster Merel van der Linden werk ik kei hard om deze expositie tot een succes te maken. Het is het grootste en spannendste wat ik ooit heb gedaan. Ik ben op een hele belangrijke missie.
De Gemeente Breda is al ontzettend enthousiast en gaat meehelpen dit te realiseren. Daarnaast zijn we nog op zoek naar andere partners die kunnen helpen bij de communicatie, financiering en PR! We hebben verschillende mogelijkheden als tegenprestatie.
Ook zoek ik nog bijzondere verhalen van mantelzorgers en ouderen. Ken jij een jongere die boodschappen doet voor zijn buurman of buurman? Heb je een vriendin die voor haar moeder zorgt? Ik wil de meest uiteenlopende vormen van mantelzorg in beeld brengen.
Het hele projectplan lezen? Mail naar info@mantelderliefde.nl
Leave a comment